کیفیت اثرپذیری دو شاعر معاصر، هوشنگ ابتهاج و سیمین بهبهانی از شیوه ها و آموزه های انوری در غزل و بیان تغزلی

اوحدالدین انوری ابیوردی از شاعران صاحب سبک و تأثیرگذار قرن ششم است که نقش عمده ای در پیدایش غزل عاشقانه و تکوین تغزل فارسی دارد. او توانست تجربه های پیشین در حوزه شعر تغزلی را پشتوانه و مبنای حرکتی تازه در شعر فارسی قرار دهد و بین مفاهیم تغزلی و قالب غزل به شکلی بدیع و نوآورانه پیوند ایجاد کند. انوری موضوعات، مفاهیم و زبان انحصاری، همچنین نگرش عاشقانه خاصی را با تغزل فارسی ملازم ساخت و مسیر تازه ای برای غزل عاشقانه تعیین نمود. او غزل عاشقانه را بر سه محور یا مثلثی با سه ضلع عشق و عاشق و معشوق مبتنی نمود و رابطه و مناسبات عشقی، میان عاشق و معشوق را مبنای شکل گیری موضوعات، مضامین و معانی غزل قرار داد. انوری از مهم ترین شاعرانی است که عشق زمینی را چارچوب غزل و معشوق را به عنوان شخصیت اصلی غزل تعیین نمود. به تبع این امر، مناسبات کلامی، بلاغی، معنایی و موضوعات مختلف غزل به خدمت عشق و معشوق درآمدند. اسلوب و شیوه انوری پس از او تا قرن ها مورد تتبع و توجه شاعران قرار گرفت و در هر دوره تاریخی با خلاقیت و ابتکارات شاعران بزرگ، پرورده تر گشته و تکامل یافت. این جریان تا روزگار ما تداوم پیدا کرده و غزل امروز نیز از جهات زیادی وامدار آموزه هایی است که انوری برای نخستین بار در حوزه تغزل و غزل فارسی ارائه نمود. تجلیات مختلفی از شیوه انوری و اندیشه و روحیات عاشقانه او را در غزل معاصر و در اشعار شاعران غزل پردازی که در این روزگار ظهور نموده اند می توان به چشم دید. این تجلیات غیر از شاعران سنت گرا در شعر غزل پردازان نوجو و کسانی که سهمی در تکوین غزل نو معاصر دارند؛ از جمله هوشنگ ابتهاج (سایه) و سیمین بهبهانی نیز قابل رویت است. این دو شاعر که در ابتدا شیوه غزل سرایان سنتی را پی گرفتند، به تدریج توانستند در تعیین سمت و سویی تازه برای غزل معاصر نقش ایفا کنند. هوشنگ ابتهاج و سیمین بهبهانی که دو چهره نوآور در عرصه غزل فارسی محسوب می شوند، هر یک به طور مستقیم و غیرمستقیم از دستاوردهای شعری انوری بهره برده و آموزه های وی را به صورت خودآگاه و ناخودآگاه به کار بسته اند. نمودهای این بهره مندی در زوایای مختلف اشعار این دو شاعر قابل جست وجوست. در این رساله ضمن تبیین و تشریح ابعاد و جنبه های تغزل انوری، اشکال و جلوه های تأثیرپذیری این دو شاعر از تغزل و غزل انوری، بررسی و تحلیل گردیده است